- Urząd Komunikacji Elektronicznej

Firmy w sieci, czyli najnowsze badanie klientów instytucjonalnych

Internet i nowoczesne usługi telekomunikacyjne są dla polskich przedsiębiorców niezbędnym narzędziem codziennej pracy. Rośnie poziom wykorzystania usług e-administracji. Wzrost znaczenia internetu w polskich firmach niekoniecznie idzie w parze ze znajomością zasad cyberbezpieczeństwa.

Coraz więcej internetu

Można powiedzieć, że polskie przedsiębiorstwa na dobre wkroczyły na ścieżkę cyfryzacji – aż 97% firm korzysta z telefonii komórkowej, a 93% z internetu.

Do powszechnego wykorzystania telefonii komórkowej zdążyliśmy się już przyzwyczaić. Z telefonii stacjonarnej korzysta obecnie tylko 39% firm, ale jednocześnie większość z tej grupy nie chce rezygnować z tej usługi) Najbardziej wymowny jest jednak wzrost znaczenia internetu. Dostęp do ”sieci” jest tym czynnikiem, bez którego trudno sobie wyobrazić działalność nowoczesnego przedsiębiorstwa: aż 84% firm pozyskuje tam niezbędne dla prowadzenia działalności informacje, 71% prowadzi komunikację z klientami, a ponad połowa pozyskuje w ten sposób nowych klientów. Z kolei dla jednej piątej firm internet stanowi podstawowe środowisko i narzędzie działalności – tak jest w przypadku chociażby sklepów internetowych albo serwisów oferujących usługi online, jak księgowość, usługi w chmurze itd. Tylko dla 4% polskich firm internet ma znaczenie albo znikome, albo nie ma go w ogóle.

Choć w modelu komunikacyjnym wciąż dominuje wykorzystanie tradycyjnych usług głosowych w sieciach mobilnych (64% respondentów uważa, że jest bardziej funkcjonalna), polscy przedsiębiorcy coraz częściej dostrzegają zalety komunikatorów internetowych: używa ich już ponad połowa firm. Prym wiodą usługi umożliwiające prowadzenie rozmów głosowych, jak Messenger (85%) i WhatsApp (79%). Powód? Oczywiście, głównie koszty: komunikatory umożliwiają bezpłatną (bez opłat innych niż koszt samego dostępu do internetu) komunikację głosową i tekstową, w tym międzynarodową. A także umożliwiają współdzielenie plików, co często usprawnia firmowy workflow (tę zaletę dostrzega 8% firm).

Wśród firm korzystających z dostępu do internetu stacjonarnego, średnie miesięczne opłaty wynoszą 81 zł, zaś wśród tych korzystających z łączy mobilnych – 79 zł. Należy mieć na uwadze, że rozpiętość kosztów jest bardzo wysoka i wyliczona średnia jest zaniżona głównie przez fakt, że w Polsce mamy bardzo duży udział mikro i małych firm, które na potrzeby prowadzenia działalności nie wymagają łączy internetowych o najwyższych parametrach i korzystają z ofert analogicznych jak konsumenci.
W przypadku wielu przedsiębiorstw koszty się sumują, ponieważ w użyciu mają one zarówno łącze stacjonarne, jak i mobilne (30% firm). Rodzaj wykupionego dostępu jest z kolei uzależniony od charakteru działalności: firmy, które potrzebują dostępu do sieci poza swoją siedzibą (albo nie mają możliwości podłączenia internetu stacjonarnego – są takie) wybiorą oczywiście łącza mobilne.

Polscy przedsiębiorcy są generalnie zadowoleni z posiadanych łączy: 93% badanych ocenia, że obecne parametry internetu, pod względem prędkości, wydajności czy niezawodności, są wystarczające dla prowadzonej przez nich działalności.i choć dostrzegają potencjał technologii 5G (głównie na polu poprawienia komunikacji), nie odczuwają jeszcze jej wpływu albo uważają, że sieci piątej generacji nie wpłyną na ich działalność (48%).

Rosnąca popularność administracji cyfrowej

Wzrost wykorzystania internetu przez polskich przedsiębiorców znalazł też przełożenie na rosnącą popularność usług e-administracji. Korzysta z nich już 47% firmNajwięcej odwiedzin notują platformy ZUS (pue.zus.pl – 81% z grupy korzystających), epuap.gov.pl (44%), finanse.mf.gov.pl (27%) i ceidg.gov.pl (22%).

Ci którzy korzystają z usług e-administracji, mają na jej temat dobre zdanie: w grupie respondentów nikt nie wypowiedział się w tej kwestii jednoznacznie negatywniea zdecydowana większość (niemal 100%) ocenia te usługi „zdecydowanie dobrze” i „raczej dobrze”. Przedsiębiorcy wskazują na łatwość załatwienia sprawy, brak konieczności wizyty w urzędzie (z pewnością doceniają to również sami urzędnicy), bezpośrednio z tym związaną oszczędność czasu oraz możliwość załatwienia sprawy w każdej chwili: serwery e-administracji działają wszak 24 godziny na dobę, przez cały tydzień.  

Technosceptycy…

Choć internet na dobre zagościł w polskich firmach, nieco inaczej sprawa wygląda z najnowszymi trendami technologicznymi. Alarmiści podnoszący temat ryzyka związanego z wypieraniem z rynku ludzi przez narzędzia SI mogą – przynajmniej na chwilę – odetchnąć z ulgą. 96% polskich przedsiębiorstw nie korzysta z narzędzi sztucznej inteligencji. Co więcej, niemal 90% nie zamierza tego stanu rzeczy zmieniać w ciągu najbliższych 2 lat. W grupie korzystającej z tego typu udogodnień największą popularnością cieszą się narzędzia zarządzania wiedzą oraz generatory grafik.

94% firm nie korzysta z narzędzi automatyzacji pracy, które mogłyby zastąpić pracowników, zaś 87% spośród tych firm nie zamierza wdrażać tego typu rozwiązań. Polskie przedsiębiorstwa nie korzystają  na co dzień z dużych zbiorów danych, choć coraz więcej z nich dostrzega w tym obszarze możliwości i korzyści. Z pojęciem „big data” z perspektywy firmowej spotkało się zaledwie 20% badanych, a przetwarzaniem takich zbiorów zajmowało się tylko 11% przedsiębiorstw.  Podobnie sprawy mają się z przetwarzaniem danych w chmurze – 83% firm nie korzysta z takich narzędzi.

…i cyberryzykanci

Jak widać, polski rynek internetem stoi, a „czynnik ludzki” jest w nim niezagrożony. W tej beczce cyfrowego miodu niestety znalazła się też duża łyżka dziegciu, a jest nią stosunek polskich przedsiębiorców do kwestii cyberbezpieczeństwa. Można tu zauważyć „spory potencjał do zmiany”.

Choć większość firm korzysta z oprogramowania antywirusowego, nie robi tego niemal jedna trzecia przedsiębiorstw. Podobny odsetek nie przykłada też wagi do regularnych aktualizacji zarówno baz wirusów, jak i systemów operacyjnych. Trochę ponad połowa badanych (55%) wprawdzie wiedziała, jak sprawdzić, czy korzysta z bezpiecznego połączenia z internetem, ale to oznacza, że aż 45% przedsiębiorców nie wie, jak to zrobić.

Tylko 33% firm korzysta z rozwiązań zwiększających poziom prywatności w sieci, przy czym zdecydowana większość tej grupy za narzędzie zwiększania prywatności uważa stosowanie programów antywirusowych. Tylko jedna czwarta grupy świadoma wagi prywatności w sieci używa takich narzędzi jak uwierzytelnianie dwuetapowe i manager haseł. 17% używa szyfrowania wiadomości i połączeń, 16% stosuje VPN. Pozostałe narzędzia mają w zasadzie marginalne znaczenie. Tylko 12% firm zatrudnia specjalistę,  od kwestii cyberbezpieczeństwa, podobny odsetek (11%) przykłada wagę do organizowania szkoleń dla pracowników w tym zakresie .

Na szczęście – przynajmniej według badań – polskie firmy nie ponoszą jeszcze konsekwencji. W ubiegłym roku tylko 1% firm padło ofiarą wyłudzenia danych osobowych. 5% firm padło z kolei ofiarą nadużyć związanych z udostępnionymi przez przedsiębiorstwo danymi. 93% firm nie odnotowało zaś żadnych tego typu incydentów. Oznacza to, że na polskim rynku stosunkowo rzadko dochodzi do prób wyłudzania danych, co oczywiście jest informacją pozytywną, aczkolwiek – jeśli wziąć pod uwagę poziom zarządzania cyberbezpieczeństwem i zrozumienia wagi cyfrowych zagrożeń w polskich firmach – łatwo dojść do wniosku, że temu szczęściu dobrze byłoby nieco bardziej pomóc. 

Aneta Seremet, dyrektor, Departament Strategii i Analiz

Pełną wersję raportu „Funkcjonowanie rynku telekomunikacyjnego – część instytucjonalna” możecie pobrać stąd.

Zachęcamy do lektury i oczywiście – jak zawsze – wyciągania własnych wniosków z zebranych tam danych.